Badania wskazują, że największymi osobami mającymi wpływa na samoocenę dzieci są rodzice, którzy dostarczają zarówno wzorców zachowań, modelują sposób traktowania innych, ale również wygłaszają opinie o dziecku.
Jak chwalić dzieci?
Ważne, by pochwała była prawdziwa – to najważniejsze, ponieważ dziecko na jej podstawie buduje obraz siebie. Dobra pochwała powinna opisywać zachowanie: to co widzisz lub, co słyszysz w danej chwili (np.: „Widzę, że posprzątałaś pokój").
Dzięki takiemu sformułowaniu, zamiast częstego używania ogólników typu „super” lub „wspaniale”, dziecko ma możliwość skonfrontowania opinii na swój temat z rzeczywistym zachowaniem. Należy również unikać słowa „ale”, które dewaluuje pochwałę, np.: „Przepisałeś zdanie, ale bardzo niestarannie”.
Do zakazanych słów należą również:
w końcu
tym razem
nareszcie
jak chcesz to potrafisz
zrobiłeś to prawie tak dobrze, jak …
Warto często się zastanowić, jak na nas wpłynęłaby pochowała jaką serwujemy dziecku, np. wypowiedziana przez szefa (chociaż nasza relacja z dzieckiem jest innej natury :)). Zwracajmy uwagę nawet na małe drobiazgi, ale jednocześnie uczmy się dobrze chwalić – bez porównywania, negowania. To wcale nie jest łatwe!
Jaka w takim razie powinna być pochwała?
1) Prawdziwa i wiarygodna
Sam rodzic wypowiadając ją w nią wierzy, dodatkowo inne osoby mogłyby powiedzieć to samo.
2) Pozytywnie sformułowana
bez słowa „nie” oraz innych negatywów. Chwalić należy za to, co zostało zrobione a nie za to, czego dziecko nie zrobiło. Gdy dziecko nie krzyczało w czasie ubierania, zamiast powiedzieć: „Nie krzyczałeś, kiedy Cię ubierałam” lepiej powiedzieć „Ubierałeś się w ciszy”.
3) Nieoceniająca
Pochwała powinna odnosić się do przeszłości (czas przeszły ciągły) i być sformułowana bez krytyki, oceny, czy moralizowania.
4) Poważna
Czyli beż ironii, śmiechów czy żartów.
5) Konkretna
Powinna wskazywać zachowanie (nie cechę!), które zaistniało i było pozytywne.
Pozytywna samoocena wpływa na budowanie poczucia własnej wartości i to od niej w dużej mierze zależy to, czy dziecko będzie samodzielnie rozwiązywać problemy, wierzyć we własne siły i możliwości oraz dokonywać trudnych wyborów.
