Integracja sensoryczna dziecka od roku do trzech lat
Złotymi zasadami wspierania całościowego rozwoju dziecka na tym etapie rozwoju są:
1) Włączanie maluszka do czynności dnia codziennego – samoobsługa, pomoc w porządkach, samodzielność
Niewielu rodziców zdaje sobie z tego sprawę że, najlepszymi aktywnościami ogólnorozwojowymi, ruchowymi oraz usprawniającymi rączki dziecka są: jak największa samodzielność oraz pomoc w codziennych pracach domowych. Samoobsługa to wszystkie czynności takie jak: ubieranie i rozbieranie, mycie, czesanie, korzystanie z toalety, samodzielne jedzenie i picie.
Oczywiście nie możemy od malucha wymagać zbyt wiele, ale spokojnie możemy roczniaka włączać do czynności porządkowych- może nam pomagać w odkurzaniu (jeśli się nie boi odkurzacza), zamiataniu, myciu podłóg, wieszaniu prania lub zmywaniu naczyń. Pierwszą czynnością w jaką włączyłam moją niespełna roczną (jeszcze nie chodzącą) córkę, była pomoc w rozwieszaniu prania- podawała mi pranie z podłogi, które ja potem umieszczałam na suszarce. Oczywiście dziękowałam jej za każdą podaną skarpetkę.
Starsze dziecko bez problemu powinno umieć samo pić i jeść (najpierw paluszkami, potem sztućcami), rozebrać się z prostszych części garderoby, założyć majtki, skarpetki czy łatwe w obsłudze buty (nie koniecznie na właściwą nogę), umyć ręce czy zęby.
Ważne jest zauważanie wszystkich prób samodzielności dziecka i pozwoleniu mu na to, jeśli tylko jest to możliwe.
2) Zwyczajne i ukierunkowane zabawy stymulujące wszystkie zmysły
Dalej bardzo ważne są zabawy i aktywności stymulujące wszystkie zmysły. Możemy bawić się w te same zabawy co z niemowlęciem, dostosowując je i modyfikując do możliwości naszego dziecka. Bawimy się z naszym maluchem, ale koniecznie pamiętajmy o tym, żeby dać mu czas na swobodną zabawę, aranżując do tego odpowiednio przestrzeń w której przebywa. Zabawy mogą być coraz bardziej złożone, ostrożnie możemy wprowadzać też stymulację kilku zmysłów jednocześnie. Ważny jest fakt, że powinniśmy zapewniać dziecku otoczenie bogate w różnorodne bodźce, wtedy mózg dziecka jest odpowiednio stymulowany.
Pamiętajmy o tym, że należy stymulować 7 systemów zmysłowych dziecka dla wspierania procesów integracji sensorycznej a więc:
Dotyk
- dotykanie różnych faktur i substancji (twarde, miękkie, szorstkie, włochate, klejące, mokre itp.)
- masowanie dziecka np. Masaż Shantala,
- zabawy ciepło-zimno – masowanie butelką napełnioną ciepłą lub zimną wodą.
Równowagę
- huśtanie i bujanie w hamaku i na platformach podwieszanych w różnych pozycjach ciała,
- chodzenie po murkach i równoważniach ,
- wspinanie się po drabinkach, pajączkach,
- kręcenie się w ramionach rodzica lub na krześle obrotowym.
Czucie głębokie
- siłowanki, baraszkowanie z rodzicem,
- ściskanie w tzw. niedźwiedzie uściski,
- przepychanie ciężkiego wózka, kosza na zabawki.
Wzrok
- obserwowanie pływających, fruwających elementów (cekiny w wodzie, bańki mydlane)
- zabawa w latarkowego berka,
- wyszukiwanie konkretnych elementów na obrazku.
Słuch
- rozpoznawanie dźwięków zwierząt, naśladowanie,
- lokalizowanie, skąd dobiega dźwięk,
- granie i śpiewanie razem z rodzicem na prostych instrumentach (dzwoneczki, kołatka, marakasy, grzechotki, trójkąty).
Węch
- porównywanie i rozpoznawanie zapachów,
- memory zapachowe,
- puszki zapachowe.
Smak
- próbowanie różnych smaków,
- zabawa w gotowanie i przyrządzanie posiłków z użyciem prawdziwych produktów,
- pomoc w gotowaniu rodzicom na miarę swoich możliwości.
3) Zapewnianie smykowi codziennej możliwości ruchu, koniecznie na świeżym powietrzu.
Ponieważ na tym etapie dziecko osiąga i doskonali umiejętności chodzenia, biegania i skakania, powinno mieć jak najwięcej możliwości do doskonalenia tych umiejętności. Najlepiej jeśli maluch codziennie spędza czas na placu zabaw, bawiąc się na różnorodnych sprzętach i zabawkach. Maluchy w tym przedziale wiekowym są gotowe na jazdę na trójkołowej hulajnodze czy rowerku biegowym. Ćwiczą w ten sposób min. równowagę, koordynację ruchów, napięcie mięśniowe czy ruchy naprzemienne. Specjaliści alarmują, że współcześnie dzieci spędzają zbyt mało czasu na dworze a za dużo przed telewizorami, komputerami i tabletami- niestety dotyczy to również maluchów w wieku 1-3 lata.
4) Ćwicząc i utrwalając z maluchem schemat własnego ciała
Jednym z głównych zadań tego okresu, jest poznanie części własnego ciała, ich utrwalenie oraz uwewnętrznienie schematu własnego ciała. Po to żeby dobrze czuć własne ciało jako całość. Jest to niezbędne do prawidłowego wyodrębnienia własnych granic, zbudowania prawidłowego obrazu siebie oraz do poczucia bezpieczeństwa. Badania pokazują, że dzieci które mają nieprawidłowy schemat własnego ciała- mogą mieć w przyszłości problemy z nauka matematyki w szkole.
W jaki sposób to robić:
- Masując własne dziecko (np. Masaż Shantala)
- Zabawy w wierszyki masażyki (np. Marii Bogdanowicz)
- Masowanie dziecka połączone z nazywaniem części ciała
- Dotykanie części ciała dziecka, a ono określa w jaką część ciała zostało dotknięte
- Rysowanie palcem maluchowi na plecach różnych kształtów.
Pamiętajmy o tym, że zabawa dziecka i z dzieckiem to najważniejsza aktywność oraz zadanie na czas dzieciństwa. Ma wiele ważnych funkcji: wzmacnia więź pomiędzy rodzicami a dzieckiem, uczy zachowań i ról społecznych, w zabawie można przepracować z dzieckiem wiele trudnych tematów. To na co ja zwracam uwagę w kontekście zabawy, to wspieranie rozwoju dziecka, tak aby mogło maksymalnie się rozwinąć w ramach swoich możliwości. A przecież, każdy rodzic tego pragnie dla swojej pociechy.
Czytaj inne artykuły dotyczące integracji sensorycznej:
Integracja sensoryczna: kompendium wiedzy
Jak wspierać rozwój sensomotoryczny niemowląt?
Zabawy sensoryczne dla niemowląt
Integracja sensoryczna dla przedszkolaka
Jak wybrać zajęcia sensoryczne dla dziecka?
Przeczytaj także:
Jak zapewnić dziecku spokojny sen?
8 błędów często popełnianych przez rodziców
