Laktacja: zasady higieny i zasady przechowywania pokarmu

Kiedy dziecko nie może być karmione piersią, wówczas w celu stymulacji laktacji oraz pozyskiwania pokarmu należy użyć laktatora. Bardzo ważne, aby pamiętać i zwracać uwagę na podstawowe zasady higieny oraz prawidłowe przechowywanie odciągniętego mleka kobiety.

Laktacja: zasady higieny

Jeśli regularnie ściągasz pokarm dla dziecka, pamiętaj o podstawowych zasadach higieny:

• piersi wystarczy myć raz na dobę podczas kąpieli, nie ma potrzeby obmywania przed każdym karmieniem
• należy bardzo dbać o czystość biustonosza oraz pamiętać o częstej wymianie wkładek laktacyjnych
• wszystkie części laktatora, które mają styczność z mlekiem po każdym odciąganiu powinny być rozmontowane, umyte w ciepłej wodzie z detergentem, wypłukane oraz wyparzone poprzez całkowite zanurzenie we wrzątku, a następnie osuszone oraz przechowywane w zamkniętym pojemniku
• raz na dobę wyżej wymienione części należy poddać sterylizacji poprzez gotowanie w wodzie przez 20 minut (do wody można dodać kilka kropel octu lub soku z cytryny, żeby na plastikowych elementach nie robił się biały osad, można też gotować w wodzie uprzednio przegotowanej)
• w przypadku dzieci leczonych na oddziale intensywnej terapii zalecana jest sterylizacja elementów laktatora mających kontakt z mlekiem kobiety każdorazowo przed odciąganiem (opcjonalnie korzystanie z jednorazowych zestawów do laktatorów szpitalnych)
• przed rozpoczęciem odciągania należy umyć ręce mydłem i osuszyć je czystym ręcznikiem
• podczas przystawiania odciągacza do piersi dobrze jest unikać dotykania powierzchni lejka, który przylega do piersi

Jeśli malec przebywa w szpitalu i konieczne jest zostawianie zapasów mleka, pamiętaj o wyborze właściwego sposobu przechowywania i dokładnym oznaczeniu pojemników:

Do przechowywanie pokarmu możemy użyć specjalnych pojemników lub torebek lub innych pojemników do przechowywania żywności. Pojemniki przeznaczone do przechowywania pokarmu kobiecego są dostępne w różnych wielkościach, mają podziałkę oraz często są kompatybilne z odciągaczami pokarmu. Przed użyciem pojemnik (jeśli nie jest sterylny) należy umyć ciepła wodą z detergentem, starannie wypłukać oraz wyparzyć (dla dzieci donoszonych i zdrowych) lub wysterylizować (dla dzieci chorych i wcześniaków). Na pojemniku należy umieścić datę i godzinę odciągania pokarmu, jego objętość oraz imię i nazwisko dziecka.

Mleko kobiece – jak przechowywać pokarm dla niemowlaka?

Zasady postępowania z mlekiem kobiecym są następujące:

• zasadniczo nie należy mieszać mleka odciągniętego w różnym czasie, ewentualnie możemy wymieszać porcje z 12-24 godzin i po uprzednim schłodzeniu
• jeśli pokarm przeznaczony jest do zamrożenia należy zostawić nieco wolnej przestrzeni w pojemniku
• świeży pokarm nie wymaga podgrzewanie przed podaniem
• pokarm w lodówce może ulec rozwarstwieniu, przed podaniem należy go wymieszać
• mleko kobiece przechowywane w lodówce należy podgrzewać  w kąpieli wodnej lub podgrzewaczu do temperatury 30-36°C
• dziecko może też pić mleko o temperaturze pokojowej, ale nie chłodniejsze
• mleka kobiecego nie należy gotować oraz podgrzewać bezpośrednio na palniku kuchenki ani w kuchence mikrofalowej
• podgrzany i niewypity pokarm nie nadaje się do ponownego użytku
• zamrożone mleko kobiece możemy rozmrażać bezpośrednio przed podaniem pod bieżącą ciepłą wodą lub w ciepłej kąpieli wodnej, rozmrożone w ten sposób mleko możemy podać w ciągu 4 godzin
• zamrożony pokarm możemy tez rozmrażać powoli wystawiając go z zamrażarki do lodówki, tak rozmrożony i nieogrzany pokarm możemy przechowywać w lodówce jeszcze przez 24 godziny lub  w temperaturze pokojowej przez 4 godziny
• rozmrożonego pokarmu nie wolno ponownie zamrozić
• rozmrożonego i podgrzanego pokarmu nie można ponownie użyć
• warto też jeśli to możliwe dziecku leczonemu na oddziale intensywnej terapii podawać  pokarm bezpośrednio po odciągnięciu, wtedy jego wartość immunologiczna jest największa.

Jeśli wozisz mleko dziecku do szpitala, pamiętaj o kilku podstawowych zasadach:

• mleko najlepiej świeże do szpitala powinno być transportowane w torbie chłodniczej z wkładami chłodzącymi
• zamrożone mleko należy transportować używając przenośnych lodówek z wkładami z żelem chłodzącym, a wolne przestrzenie wypełnić na przykład czystymi ręcznikami. Należy dołożyć wszelkich starań, żeby mleko nie uległo nawet częściowemu rozmrożeniu. Nie należy stosować lodu do utrzymania temperatury wewnątrz lodówki, ponieważ mleko ma niższą temperaturę zamrażania niż woda, a więc pokruszony lód jest cieplejszy niż zamrożone mleko i może je ogrzewać.
• do transportu powyżej 18 godzin należy używać pojemników z suchym lodem.

Jak długo można przechowywać mleko dla dziecka?

Okres przechowywania pokarmu zależy od miejsca przechowywania i temperatury. Warto pamiętać, aby nie stawiać pojemników na drzwiczkach lodówki, gdzie temperatura jest zmienna.

W jaki sposób dokarmiać dziecko, aby nie zaburzyć odruchu ssania?

Najlepszy sposób dokarmiania dziecka karmionego piersią to taki, który pomaga dziecku powrócić do ssania piersi. Właściwą metodę dokarmiania dziecka karmionego piersią dobiera się w zależności od wielu czynników:

• sytuacji dziecka: jego wieku, dojrzałości, stanu ogólnego, typu zaburzeń ssania, przewidywanego czasu trwania suplementacji
• postawy rodziców, ich umiejętności i zgody na stosowania danej metody dokarmiania
• możliwości utrzymania higieny

Dostępne metody:

• kubeczek, pipetka, kroplomierz, łyżeczka do karmienia
• dreny do karmienia „po palcu”
• dreny przy piersi (SNS lub inne)
• butelki i smoczki specjalistyczne

Każda metoda ma wady i zalety, a możliwość dobrania właściwej jest sprawą bardzo indywidualną, warto jednak pamiętać, że nie zawsze jedynym wyjściem jest podanie pokarmu butelką, która akurat jest pod ręką.